In 2019 is de subsidieregeling Hoogwaterbescherming (HWBP) geëvalueerd. Naar aanleiding van deze evaluatie zijn verschillende verbeterpunten opgepakt, waaronder hoe om te gaan met een ‘Kleine Kans, Groot Gevolg’ risico (KKGG). Dit is een risico waarvan de kans klein is dat het zich voordoet, maar áls het zich voordoet dan kunnen de gevolgen groot zijn.
Voorbeelden liggen voor een waterschap vaak in de exogene sfeer en er is bij subsidieverlening nog onvoldoende informatie beschikbaar om een goede inschatting te kunnen maken (kennis en/of toekomstonzekerheid). Denk bijvoorbeeld aan een onverwachte archeologische vondst, een faillissement van de opdrachtnemer, een innovatieve oplossing die niet haalbaar bleek, extreme weersomstandigheden zoals droogte of een grote kruisende leiding waarvoor tóch ingrijpende compenserende maatregelen moeten worden genomen.
Zo’n risico is moeilijk aan de voorkant te kwantificeren, waardoor de voorcalculatorische subsidiëring van een dergelijk risico gemakkelijk tot overfinanciering of juist onderfinanciering kan leiden. Om die reden is een werkwijze ontwikkeld, die tot doel heeft om de subsidiëring van dergelijke risico’s op basis van de Regeling meer trefzeker te maken.
Oplossingen voor kleine kans groot gevolg risico’s
Kort samengevat houdt de werkwijze in dat er specifiek voor de omgang met KKGG-risico’s twee oplossingen mogelijk zijn:
Voorwaardelijk beschikken
Een vooraf benoemd KKGG-risico wordt uit de raming gehaald en hiervoor wordt bij de subsidieverlening een voorwaardelijk subsidiebedrag én een overeengekomen verrekenafspraak in de beschikking opgenomen. Er wordt dan niet meer op basis van een vast bedrag gesubsidieerd. In plaats daarvan wordt aan de hand van de verrekenafspraak het financiële gevolg van het KKGG-risico bij vaststelling met het waterschap verrekend al naar gelang het risico tijdens de projectfase daadwerkelijk is opgetreden.
Hardheidsclausule
Bij de voorbereiding van de subsidieverlening kan worden vastgesteld dat een benoemd KKGG-risico niet alleen moeilijk te kwantificeren is, maar dat het ook niet mogelijk is om aan de voorkant tot een trefzekere verrekenafspraak te komen. Ook deze categorie KKGG-risico’s wordt uit de raming gehaald. Maar daarvoor blijft, net als voor de onbenoemd onvoorziene risico’s, de hardheidsclausule van toepassing. Als een dergelijk risico tijdens de projectfase optreedt en voor het waterschap tot een onredelijk gevolg blijkt te leiden dan kan onder voorwaarden, op basis van het alliantieprincipe van solidariteit, aanvullende subsidieverlening worden aangevraagd en verrekend. De hardheidsclausule is vanuit zijn aard bedoeld voor uitzonderingsgevallen.
Voor beide oplossingen geldt dat alléén risico’s met een kans kleiner dan 5% en een financiële impact na beheersing van meer dan €1 miljoen incl. btw in aanmerking komen, zodat de werkwijze uitvoerbaar blijft en alleen wordt gebruikt als er een substantiële over- of onderfinanciering dreigt.
Voor de overige risico’s geldt de ‘normale’ risicovoorziening die zoals gebruikelijk onderdeel uit maakt van de reguliere beschikking, deze werkwijze verandert daar niets aan. Hieronder is schematisch de verhouding weer gegeven tussen de reguliere beschikking, de voorwaardelijke beschikking en de hardheidsclausule.
Hoe komt een voorstel tot stand?
In de basis komt een voorstel voor de omgang met een KKGG-risico tot stand bij de voorbereiding van de subsidieverlening of gedurende de projectfase. Het projectteam bij het waterschap bereidt het voorstel voor in samenspraak met het begeleidingsteam van de programmadirectie. Gezamenlijk kan worden bepaald of de toepassing van één van beide oplossingen voor de omgang met een KKGG-risico bijdraagt aan de trefzekerheid van de subsidiëring en of aan de voorwaarden wordt voldaan. De reguliere werkwijze van begeleiden en toetsen is daarbij van toepassing. Ook gesprekken tussen de managementteams aan de zijde van programmadirectie en waterschap kunnen eraan bijdragen om tot een gedragen voorstel te komen. Verder gelden de normale besluitvormingsprocedures en mandatering.
Een voorstel is altijd maatwerk en afhankelijk van de aard van het KKGG-risico en de expertise die daarbij nodig is. De PD HWBP heeft een groot netwerk. Waar nodig worden inhoudelijk experts uit dit netwerk benut. Het begeleidingsteam heeft naast een faciliterende ook een toetsende rol bij de totstandkoming van een voorstel. Als een voorstel tot een concrete aanvraag leidt, zoals een beroep op de hardheidsclausule, dan zal de programmadirectie de aanvraag formeel in ontvangst nemen en toetsen binnen de kaders van de regeling.
Overig
Deze werkwijze voor KKGG-risico’s geldt niet voor inflatie- en indexatierisico’s. Daarvoor verwijzen wij u naar de aanvullende werkwijze op basis van het tijdelijk handelingsperspectief zoals door het Programmabestuur op 24 juni 2022 vastgesteld.
Deze werkwijze kan vanaf heden in de praktijk worden toegepast. Op basis van de ervaringen met de toepassing zal een evaluatie uitgevoerd worden. Ook naar aanleiding van de evaluatie van de Waterwet in 2023 kunnen al eerder verbeteringen op de werkwijze worden doorgevoerd.
Voor de volledige werkwijze zoals op 05 juli 2022 door het programmabestuur vastgesteld verwijzen wij u naar het volgende document.