“Het is weleens spannend om elkaar zo te vertrouwen”
Voor het versterken van de Lekdijk werkt De Stichtse Rijnlanden met drie aannemers tegelijk aan innovatieve en duurzame oplossingen. Léon Nieuwland en Els Otterman vertellen over dit Innovatiepartnerschap, een bijzondere manier van aanbesteden.
Het waterschap besloot het Innovatiepartnerschap toe te passen bij het versterken van de Lekdijk. Hierin zitten het waterschap en de aannemers – de innovatiepartners – in één projectteam. “De samenwerking binnen deze contractvorm is gebaseerd op vertrouwen en samenwerking”, zegt Els. “Zo haal je het beste uit alle partijen. Aannemers krijgen meer ruimte om te innoveren dan binnen een regulier project.” Opdrachtnemer en opdrachtgever werken intensief samen aan research en development, legt ze uit. “Bij goed resultaat wordt de innovatie bij de aannemer ingekocht. Deze ‘afnamegarantie’ versterkt de motivatie om hierin te investeren.”
Léon vult aan: “Via deze aanbestedingsvorm kon het hele project in één keer aanbesteed worden.” Het waterschap koos tot 2030 een aantal vaste partners. “Eerder moesten we steeds een andere partij zoeken en alles opnieuw uitleggen. In deze langjarige samenwerking benutten we elkaars kennis. We werken samen aan innovaties, en kijken wat wel en niet werkt.”
Geen gedoe achteraf
Beide partijen hebben er belang bij dat risico’s vooraf goed helder zijn. Els: “Daarmee voorkom je dat risico’s te hoog of te laag ingeschat worden.” Want dat kost of de opdrachtgever, dus de belastingbetaler, of de opdrachtnemer veel geld. Een lage prijs levert bij reguliere aanbestedingen vaak meerkosten achteraf op. “Met onze aanpak voorkom je gedoe over kosten en prijs achteraf. Maar dat vergt vertrouwen en meer tijd.” Als je gaat innoveren zijn de risico’s bovendien groter.
Els: “Sommige risico’s zijn zo groot dat het de vraag is of je die wel bij een aannemer kunt leggen. Met deze aanbestedingsvorm trek je samen aan dezelfde kant van het touw. De steun van het bestuur om te innoveren is daarbij essentieel”, stelt Léon. “Omdat je niet weet wat je tegen gaat komen.”
Emissieloze machines
Els en Léon noemen het innovatiepartnerschap de beste contractvorm waar ze tot nu toe mee gewerkt hebben. “Maar het is weleens spannend om elkaar zo te vertrouwen”, geven ze toe. “En hoe ga je om met onverwachte zaken? Zo blijkt het aantal kilometers dat versterkt moet worden niet 55 maar 38. Fijn voor ons, maar niet voor de aannemer.” Tot 2020 was het een rustig project, vertelt Léon. “Maar toen gingen we de rollercoaster in.” Hij noemt corona, inflatie, de oorlog in Oekraïne en de stikstofproblematiek. Eerst was het project vrijgesteld van de stikstofregelgeving, later niet meer. Door het gebruik van emissieloze machines, kon toch redelijk makkelijk een stikstofvergunning verkregen worden. Els: “De waterstofmachines en elektrische machines zijn een van de verdiensten van deze aanbestedingsvorm.” Het innovatiepartnerschap helpt ook om duurzame productinnovaties toe te passen. Zo werd bij Salmsteke (Lopik) een filterscherm aangebracht dat het wegspoelen van zand onder de dijk voorkomt. Dat scherm van gerecyclede kunststof kozijnen en is duurzaam en bespaart ruimte én kosten. Léon: “De nauwe manier van samenwerken met een aannemer heeft dit mogelijk gemaakt.”
“Met onze aanpak voorkom je gedoe over kosten en prijs achteraf. Maar dat vergt vertrouwen en meer tijd”