“Zet je brede bril op en daag je partners uit”
Begin breed, daag je gebiedspartners uit en maak samen de optelsom. Die oproep doen Tim Smit en Leo Smit (nee, geen familie). Wat ze leerden van de gebiedsontwikkeling voor Meanderende Maas, passen ze nu weer toe bij de dijkversterking Lith - Bokhoven.
Niet alleen de dijk versterken, maar het hele gebied ontwikkelen. Waarom wil Aa en Maas dat eigenlijk? Leo vindt het eerlijk gezegd een gekke vraag. “Het gebíed wil het, dus wij maken het mogelijk. Want een dijk ligt ook maar te gast in een landschap.” Tim: “Als wij iets moeten of willen in een gebied, kijken we eerst of andere partijen in het gebied daar ook iets willen en we elkaar kunnen versterken. Zo krijg je een waardevoller gebied.” “Een sterke én een goed ingepaste dijk”, vult Leo aan.
Samen scheppen
Voor Meanderende Maas werkte het waterschap in de verkenning samen met tien partijen, waaronder bewoners, natuurorganisaties en Rijkswaterstaat. Zo werden combinaties gevonden met rivierverruiming, natuurontwikkeling, verbetering van de waterkwaliteit en versterking van de (vrijetijds)economie. Een voorbeeld is een riviergeul die wordt hersteld en ook bevaarbaar wordt voor kano’s en kleine bootjes. Maar het zijn wel allemaal organisaties met eigen bestuurders, systemen en spelregels. Hoe houd je dan de vaart erin? “Vertrouwen kweken, de juiste kennis binnen brengen en lef tonen,” zo vat Tim de belangrijkste tips samen. Inhoud is slechts onderdeel van het succes, zo heeft hij ondervonden bij het omgevingsproces met bewoners en belanghebbenden. “Het gaat voor een groot deel over aandacht, begrip voor elkaars positie en creativiteit in de oplossingen. Een mooi moment was na afloop van een werksessie toen een deelnemer met een schep kwam aanzetten en zei: ‘Dit is ons project, samen scheppen’.”
Zoveel doelen op elkaar stapelen, maakt dat het project niet onbeheersbaar? Dat vindt Leo reuze meevallen. “Je krijgt gelukkige bewoners. Er betalen meerdere partijen mee. En we halen de klei voor de dijk uit de uiterwaarden die ernaast liggen, dus uiteindelijk ben je met synergie goedkoper uit.” Intensief is het wel. Leo: “Integraal werken binnen sectorale kaders met tien partners vraagt veel overlegtijd, een karrevracht aan papier, hoge kosten en taaie discussies over de verdeling van het geld.” Dan is de verleiding groot om voor het volgende project alleen een dijkversterking te doen. “Maar voor Lith - Bokhoven doen we tóch weer een gebiedsontwikkeling in de verkenning. Met een ambitieuze stad als Den Bosch nabij, hier móet het gewoon.”
Dezelfde blauwe envelop
Tim is voor dit project wederom de omgevingsmanager. Typerend voor de lerende organisatie die het waterschap wil zijn. Wat neemt hij mee uit het vorige project? “Zet bij de start van de verkenning altijd je brede bril op en daag je partners uit. Onderzoek waar mogelijkheden liggen in het gebied in synergie met de dijkversterking.” “Je zorgt voor een veilige dijk, maar kijkt verder”, vervolgt Tim over die brede blik. “Iedereen doet een duit in het zakje. En weet je waar dan uiteindelijk het lintje wordt doorgeknipt? Op die gave plek waar je met alle partners het verschil hebt gemaakt.” Leo: “Dat vind ik mooi gezegd. En dan maakt het niet uit wie wat betaalt, want uiteindelijk wordt de dijk uit dezelfde blauwe envelop betaald.”
“Iedereen doet een duit in het zakje. En weet je waar dan uiteindelijk het lintje wordt doorgeknipt? Op die gave plek waar je met alle partners het verschil hebt gemaakt”