Route naar een sterke alliantie en stabiel programma

Op weg naar een realistisch en betrouwbaar HWBP

Om allerlei redenen kunnen dijkversterkingsprojecten vertraging oplopen en schuiven projectmijlpalen door naar het volgende jaar in de HWBP-programmering. De uitgaven voor de financiering van dat werk schuiven daarmee ook door. Hierdoor maken we het gereserveerde budget van dat ene jaar dan niet op én komen we in de knel omdat er dan voor nieuwe projecten geen ruimte meer is om op het programma te komen. Daarom zijn we met de alliantie in vijf thema’s aan de slag om het programma stabieler te maken.

Om beter bestuurlijk te kunnen sturen, is meer inzicht nodig in de belangrijkste beheeraspecten zoals tijd en geld, maar ook inzicht in hoe het staat met onze opgave. Op alle niveaus dienen belangrijke keuzes gemaakt te worden en de consequenties van deze keuzes inzichtelijk te zijn. Status De afgelopen periode is er gewerkt aan een voortgangsrapportage HWBP nieuwe stijl waarin ook een nieuw alliantie dashboard op basis van uniforme KPI’s is opgenomen. In de CWK van maart wordt het gesprek gevoerd op welke wijze er actiever gestuurd kan worden op tijd en geld.

Voordat een project op het HWBP programma komt, wordt met gebruik van bestaande instrumenten zoals de trajectaanpak en de ingangstoets gezorgd voor een stabiele scopes. De werkgroep heeft de bestaande instrumenten beter verbonden en doorontwikkeld We zetten in op het onverminderd delen van kennis en expertise. Vooralsnog is het vertrekpunt voor het opbouwen van een Academie voor Waterveiligheid breed en bestaat het delen van kennis uit meerdere bouwstenen. Eén van die bouwstenen is het Opleidingsprogramma-HWBP, dat vernieuwd wordt in 2023. Status Verbetervoorstellen worden concreet uitgewerkt in de handreikingen trajectaanpak en ingangstoets. En worden in Q1 2023 afgerond. De nadere uitwerking van de Academie van Waterveiligheid vindt in Q1 en Q2 van 2023 plaats.

De (top)risico’s van het programma willen we beter voorspellen en beheersen. Door de kwaliteit van het risicomanagement bij de beheerders en de programmadirectie te vergroten en beter te sturen op de kritieke paden wordt het programma als geheel meer voorspelbaar, de afwijkingen kleiner en zijn de financiën meer in control. Daarnaast worden de risico’s op waterschapsniveau en op alliantieniveau inzichtelijk gemaakt. Er zijn verschillende niveaus waarop risico’s beheerst moeten worden. Status Bij een vertraging of overschrijding wordt niet meer automatisch uitgekeerd in het eerstvolgende jaar en bij afwijkingen wordt rekening gehouden met tijdelijke voorfinanciering. Dit resultaat is inmiddels opgenomen als concrete maatregel in de FUR (flexibel uitbetalingsregime). Deze is door het programmabestuur goedgekeurd en verwerkt in de programmering. De beheersing van projecten in tijd en geld wordt voor individuele waterschappen beter als wij sommige risico’s gezamenlijk samen kunnen dragen. Het gaat daarbij om exogene risico’s, die de individuele partners niet kunnen beheersen. De uitwerking is inmiddels opgenomen als concrete maatregel in het besluit Kleine Kans Groot Gevolg (KKGG).

Dit thema richt zich op het borgen van de diverse programma-technische oplossingen die eind vorig jaar al ingevoerd zijn. Hiermee is gewerkt aan een flexibel programma om schommelingen in projecten op te vangen. De borging van deze oplossingen heeft plaatsgevonden in de kadernota 2024-2035. Hiermee is onder andere de voorspelbaarheid van de solidariteitsbijdrage vergroot. Tevens gaat een verbeterde programmaregie bijdragen aan de betrouwbaarheid van het programma. Status De programma-technische oplossingen hebben geleid tot een stabiel financieel programma in 2022. Echter, de bijeffecten van voorfinanciering en toenemende rentelasten in de toekomst zorgen voor spanning in de lange termijn programmering. Ruimer programmeren en meer en transparante programmaregie krijgen daarom een plek in de opdracht voor de lange termijn programmering.

Dit thema gaat over een basis leggen voor een adaptieve en wendbare alliantie. Bijvoorbeeld door afspraken te maken over hoe externe ontwikkelingen gevolgd worden en operationeel gemaakt worden. We maken afspraken over programmaregie versus verantwoordelijkheden van waterschappen om gezamenlijk ons doel te bereiken. Daarbij valt te denken aan sturing op prioritering, anders dan het urgentiecriterium. We vergroten het eigenaarschap voor de voortgang van het programma door indicatoren die aansluiten bij onze verantwoordelijkheden. Status In 2023 voert de alliantie HWBP de dialoog over toekomstbestendigheid. De eerste stap in de dialoog is het gesprek over de toegevoegde waarde van de alliantie. Hierin is aandacht voor verleden en heden, en daarmee ook de overdracht naar nieuwe bestuurders van het alliantiegedachtegoed. De dialoog over de toekomstscenario’s richt zich vooral op de waarden die van belang zijn voor de alliantiepartners. De dialoog over programmasturing richt zich op verdeling van rollen en verantwoordelijkheden binnen de alliantie, sturings- en verantwoordingsprocessen en interactie in de samenwerking. Deze dialogen vinden plaats voorjaar en najaar van 2023 en wordt door een onafhankelijk adviesbureau voorbereid en begeleid.