"Achter boosheid zit altijd een zorg"

In het project Lob van Gennep werken acht overheden samen: het rijk, drie provincies, twee waterschappen en twee gemeentes. “De verkenningsfase was turbulent”, blikt Yvonne terug. “Behalve dijkversterking en ruimtelijke kwaliteit, moest ook waterstandsverlaging gerealiseerd worden. Het achterland had namelijk de status van beleidsmatig rivierbed: het moest kunnen overstromen bij extreem hoogwater, ondanks de vijf dorpen die er lagen. Dijkverhoging ging niet, vanwege mogelijke problemen stroomafwaarts, was het idee. De acht overheden waren enthousiast over een oplossing met een constructie die hoogwater tegenhoudt en enkel in heel extreme situaties water door zou laten. Hiermee leek het eindelijk mogelijk om de doelen die tegenstrijdig leken, toch met elkaar te verbinden.”

Aan de keukentafel

Maar de vijf dorpen wisten niet eens dat hun gebied die status had. In Middelaar hadden inwoners met veel inspanning het water buiten de deur gehouden. Yvonne: “Dat was in 1993 én 1995. Dan wil je echt niet horen dat de overheid jouw dorp bewust kan laten overstromen. Ook al is de kans klein.” Ton: “Bovendien bleek bij wet geregeld, dat een deel van de inwoners van een beleidsmatig rivierbed bij overstroming geen recht had op schadevergoeding. Als bestuurders hebben we ons ingezet om dit op te lossen, en dat is gelukt.” Door de enorme weerstand in de dorpen gooiden de overheden het roer om. “Achter boosheid zit altijd een zorg”, aldus Yvonne. “Daarom ging het projectteam van de acht overheden persoonlijke gesprekken aan. Aan de keukentafel, bij mensen thuis, echt luisteren.” Er was veel wantrouwen in het begin, herinnert Ton zich: “Inwoners geloofden niet dat hun mening er nog toe deed.”

Vergroot afbeelding

Stoer besluit

Maar de gesprekken zorgden voor een nieuwe wending. Yvonne: “De inwoners vroegen ons om alles heel goed uit te zoeken. Uit nieuwe informatie bleek de zo gewenste reguliere dijkverhoging toch mogelijk. De bestuurders van de overheden namen toen een stoer besluit. Ze brachten dit naar buiten terwijl het officiële rapport nog niet klaar was.” Ton: “Hiermee verviel een grote zorg voor de mensen. De gesprekken konden nu gaan over de vraag ‘hoe maken we ons gebied mooi?’” Vanuit de dorpen kwamen tal van ideeën: nieuwe fiets- en wandelpaden langs de Maas en meer verbindingen tussen de rivier en de dorpen. Ton: “Straks kun je van Huis Middelaar langs de Maas naar het Genneperhuis wandelen, beide cultuurhistorisch erfgoed.” Een woningbouwproject in Middelaar wordt zodanig ingepast dat een mooie overgang naar de uiterwaarden ontstaat. Yvonne: “Gemeente Mook en Middelaar zei vanaf het begin: we betalen hoe dan ook mee aan maatregelen voor ruimtelijke kwaliteit. Hierdoor konden we ideeën van inwoners die we ophaalden in werkateliers, ook echt waarmaken.”

Het project is nu in rustiger vaarwater. Yvonne: “Een belangrijke succesfactor was ook dat de bestuurders er altijd in zijn blijven geloven. Ze waren er allemaal op de informatieavonden.” Ton: “Wij hebben geleerd om de gesprekken zo dicht mogelijk bij de mensen zelf te voeren. Niet in een gemeentehuis, maar aan hun keukentafel.”