Dijken versterken, hoe doe je dat?

MARK VAN WELZENIS: De dijken in Nederland
worden de komende jaren versterkt.
Daar zorgen de Nederlandse waterschappen en Rijkswaterstaat
samen voor in het Hoogwaterbeschermingsprogramma.
Maar hoe doe je dat nou eigenlijk, een dijk versterken?

(Beeldtitel: Dijken versterken, hoe doe je dat?)

Volgens een kinderboek uit 1865 over het jongetje Hansje Brinker is het heel simpel:
als je langs een dijk fietst en je ziet dat die lek is,
dan stop je gewoon je vinger in het gat.
Maar ja, met de 17.691 kilometer dijk die we in Nederland hebben,
is dat natuurlijk onbegonnen werk.
En dus pakken we het net even anders aan.
Het Hoogwaterbeschermingsprogramma wil vóór het jaar 2050
meer dan 1.500 kilometer dijk versterken.
Dat is nodig om te zorgen
dat de dijken in Nederland ook in de toekomst stevig genoeg blijven
om de lager gelegen gebieden te beschermen
tegen het water uit de rivieren en de zee.
Bij het versterken van de dijken
houden we rekening met de effecten van klimaatverandering,
zoals veel meer neerslag en een hogere zeespiegel.
Voor we een dijk versterken, kijken we eerst goed wat er moet gebeuren.
We controleren de dijken en de rivier.
De rivier moet breed en diep genoeg zijn
om ook in de toekomst al het water af te kunnen voeren.
En de dijken ernaast hoog en stevig genoeg
om het water tegen te houden als dat nodig is.
Als alle metingen en berekeningen gedaan zijn, weten we wat er moet gebeuren.
We kunnen aan de slag.
Zo, gaan dan de handjes uit de mouwen?
Krijgen we dan nu grote graafmachines te zien, spierbundels, actie?

(Op een terrein staan bouwmachines. Mark zet een witte helm af.)

STEVIGE MUZIEK

Nou, nee. Dat duurt nog even.
Eerst gaan we namelijk kijken hoe we de dijk kunnen gaan versterken.
Je kunt een dijk hoger maken of breder, of allebei.
En dat kan je weer doen met verschillende materialen.
Je kunt een dijk bijvoorbeeld sterker maken door er extra klei tegenaan te leggen
of door een wand in de dijk te plaatsen, van beton of staal.
Welk materiaal je kiest, hangt ook weer af van de plek van de dijk.
Het ene materiaal kan bijvoorbeeld beter tegen woeste golven dan het andere.
En dan is de vorm van de dijk ook nog belangrijk.
Als een dijk minder steil is, slaan de golven er minder hard tegenaan.
Je kunt er bij dijken langs rivieren tot slot ook nog voor kiezen
om niet de dijk te verhogen, maar het waterpeil te verlagen.
Dat doe je door de rivier wat meer ruimte te geven.
Hier bijvoorbeeld.

(Beelden van een rivier.)

Of hier.
Zodat deze rivier ook bij hoogwater nog z'n water kwijt kan.
Welke manier je kiest, hangt ook af van hoe de dijk gebruikt wordt.
Een dijkversterking moet het water tegenhouden,
maar ook in het landschap passen.
En iedereen moet de dijk kunnen blijven gebruiken,
om erover te fietsen of lopen,
maar ook om er bijvoorbeeld schapen op te laten grazen.
We versterken de dijken het liefst zo duurzaam mogelijk.
We letten op wat voor materialen we gebruiken, of liever nog, hergebruiken.
Zoals hier in Friesland, waar ze stenen van de oude dijk opnieuw plaatsen
ter versteviging van de nieuwe dijk.
En we proberen zo min mogelijk CO2 uit te stoten bij de bouw
door bijvoorbeeld gebruik te maken van duurzame materialen.
Natuurlijk overleggen we bij het ontwerpen van de dijk
met de mensen die op of bij de dijk wonen
en met verschillende organisaties, zoals de gemeente.
Samen bedenken we de beste, mooiste en duurzaamste manier
om de dijk te versterken.
Oké, we hebben nagedacht, gerekend, getekend en overlegd.
Dan is het nu natuurlijk tijd voor, juist, een officieel plan.
En pas als iedereen die er iets van moet vinden, het plan heeft goedgekeurd,
gaan we op zoek naar... een aannemer.
De gekozen aannemer werkt het ontwerp voor de dijkversterking tot in detail uit,
zorgt voor machines, materialen en de juiste vakmensen
en gaat dan aan de slag.
Hallo, we mogen! Waar blijven die beelden van die grote graafmachines?
Meer herrie graag!

(Beelden van verschillende bouwmachines in actie.)

HARDE, STEVIGE MUZIEK

Een dijkversterking gaat letterlijk meter voor meter.
Het duurt gemiddeld zeven jaar voordat een dijk versterkt is.
Maar als hij dan klaar is, dan kan je weer lang op hem rekenen
en heb je die vinger van Hansje Brinker voorlopig niet meer nodig.
Wil je meer weten? Kijk dan ook naar onze andere video's.

(Op een witte achtergrond staan de logo's van Waterschap Noorderzijlvest, Wetterskip Fryslân, Waterschap Rijn en IJssel, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Waterschap Vallei en Veluwe, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht,)

(Waterschap Vechtstromen, Drents Overijsselse Delta, Waterschap Hunze en Aa's, Hoogheemraadschap van Delfland, Waterschap De Dommel, Hoogheemraadschap van Rijnland, Waterschap Hollandse Delta, Waterschap Rivierenland, Waterschap Scheldestromen, Waterschap Aa en Maas,)

(Rijkwaterstaat, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Waterschap Limburg, Waterschap Brabantse Delta, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Waterschap Zuiderzeeland en Unie van Waterschappen.)

(Rechtsonder staat het logo van het HWBP, voor sterke dijken.)