Grofzandbarrière
De Waalbandijk in Gameren voldeed niet meer aan de norm omdat de kans op het faalmechanisme piping te groot was. Piping treedt op als er bij hoogwater kanaaltjes onder de dijk ontstaan waardoor water zand meevoert (zandmeevoerende wellen). Dit gebeurt vooral als het water in de rivier hoog staat. De dijk kan hierdoor ernstig verzwakken en zelfs bezwijken.
Waarom hebben we dit project?
De grofzandbarrière is een sleuf aan de binnenzijde van de dijk die op de overgang van de kleilaag naar de zandondergrond wordt gevuld met grof zand. Dat zand werkt als een filter die het water doorlaat en voorkomt dat het onder de dijk aanwezige fijne zand wegspoelt. Daardoor kunnen geen kanaaltjes naar de rivier toe ontstaan. Het waterschap plaatste ook een laag van 10 centimeter rood zand bovenop de grofzandbarrière. Die opvallende kleur zorgt ervoor dat het goed zichtbaar is als het zand is meegevoerd door een wel en piping dus toch optreedt. En zo kan het waterschap na een hoogwater situatie aanvullende maatregelen nemen. Daarnaast geeft de rode zandlaag als tracer eenvoudig en doeltreffend aan waar langs de dijk de grofzandbarrière écht ligt. Zo kan het waterschap ook voorkomen dat de grofzandbarrière wordt beschadigd bij graafwerkzaamheden.
Wat is de impact van dit project?
De dijkversterking Gameren is inmiddels afgerond. Met een grofzandbarrière over een gedeelte van ongeveer 1 kilometer in de Waalbandijk is het pipingprobleem daar nu opgelost. Kennisinstituut Deltares had de techniek al uitgebreid getest op laboratoriumschaal. En maakbaarheidsproeven in het veld bewezen al dat de techniek ook in de praktijk gerealiseerd kan worden volgens de strenge gestelde kwaliteitseisen. De grofzandbarrière nu bij andere dijkversterkingen toegepast en kan als volwaardig alternatief meegewogen worden in de keuze van maatregelen tegen piping.
Wat is het eindresultaat?
De maatregel kan nu breed worden ingezet om piping tegen te gaan. Met als grote voordeel dat een grofzandbarrière sneller, goedkoper en milieuvriendelijker is dan andere gangbare methodes. Een extra berm naast de dijk kost ruimte. Een stalen damwand in de dijk is minder duurzaam en duurder dan de grofzandbarrière. En wanneer deze barrière vaker wordt toegepast, en beheerders en aannemers ervaring opbouwen, kunnen optimalisaties in het ontwerp en de uitvoering het nog goedkoper maken. Aan de slag met een grof Zand Barrière? Dan kan De Innovatieversneller (div@wsrl.nl) je verder helpen. Hier vind je de rapporten die je nodig hebt voor het ontwerpproces: Filterconstructies - HWBP-Piping - Deltares Public Wiki .
Wie is er vanuit de alliantie betrokken?
Het project is uitgevoerd op initiatief van Waterschap Rivierenland. Kennisinstituut Deltares is nauw betrokken bij de ontwikkeling van de grofzandbarrière. De uitvoering werd gedaan door twee aannemerscombinaties.