Uitvoering dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat van start
Woensdag 5 april is de start van de dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat gevierd in de haven van Lauwersoog. Op de zeedijk onthulden bewoners, bestuurders en ondernemers een speciaal gedicht over de dijkversterking. Aansluitend werd door groep 7/8 van basisschool ‘Mandegoud’ uit Kloosterburen de scheepshoorn geluid. Ze gaven hiermee het startsein voor het versterken van de diek van morgen.
Na de feestelijke start kon jong en oud genieten van een open dag met informatie en activiteiten. De versterking van de dijk en aanvullende opgaven voor natuur, recreatie, economie en verkeersveiligheid worden in 2026 afgerond.
Meest duurzame dijk
Versterking van de dijk is noodzakelijk omdat deze niet meer voldoet aan de normen voor de waterveiligheid. Na afronding van de werkzaamheden beschermt de dijk de komende 50 jaar weer tegen een hogere zeespiegel en extreem weer als gevolg van klimaatverandering. De zeedijk richting Westpolder en langs het Vierhuizergat wordt opgehoogd en versterkt met klei en steenbekleding. Materiaal van de huidige dijk wordt opnieuw gebruikt en nieuw materiaal komt uit de regio. Ook komt een wandelboulevard langs de haven, een fietspad en een waddentribune op de landelijke dijk langs het Vierhuizergat. In de haven wordt de dijk versterkt en verhoogd met een damwand. Voor de uitvoering is ook nadrukkelijk aandacht voor hergebruik van materialen en het beperken van uitstoot. Zo wordt emissieloos elektrisch materieel ingezet en gebruik gemaakt van hernieuwbare en fossielvrije HVO diesel. Dit alles zorgt ervoor dat het waterschap de CO2-uitstoot bij deze dijkversterking tot 95% kan verminderen. Aannemerscombinatie Waddenkwartier, gevormd door GMB en Heijmans, voert de dijkversterking uit.
Dijk met opgaven voor natuur, verkeer en recreatie
Met de dijkversterking wordt ook de waddennatuur versterkt, recreatie rond de dijk gestimuleerd en verkeersveiligheid verbeterd. Dit laatste betreft de aanleg van een tweede toegangsweg naar de haven van Lauwersoog voor de gemeente Het Hogeland. Ten aanzien van de natuur wordt een kwelder als natuurlijke overgang van de dijk naar het Wad gevormd. Ook wordt een dijkdoorgang met een binnendijks getijdegebied in de Marnewaard gecreëerd van ongeveer 70 hectare. Verder loopt een pilot met rif-elementen voor de kust. Zo zorgen de maatregelen gekoppeld aan deze dijkversterking voor een natuurlijkere overgang tussen land, wad en water. Deze extra opgaven realiseren we samen met gemeente Het Hogeland, de provincie Groningen, Rijkswaterstaat (namens de Programmatische Aanpak Grote Wateren) en Groninger Landschap mede namens natuurorganisaties Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Natuur en Milieufederatie Groningen.
Financiering
Voor deze totaalopgave is 158 miljoen euro gereserveerd. Het algemeen bestuur van Waterschap Noorderzijlvest heeft 15 februari 2023 €136 miljoen beschikbaar gesteld voor de dijkversterking. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma draagt 90% bij aan de kosten voor de waterveiligheidsopgave. De gemeente Het Hogeland financiert de tweede toegangsweg naar de haven. Voor de natuurontwikkeling is financiering beschikbaar vanuit het Waddenfonds, De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) en provincie Groningen.
Waarom een dijkversterking?
De negen kilometer lange Lauwersmeerdijk vanaf de R.J. Cleveringsluizen tot de Westpolder beschermt al meer dan 50 jaar het Lauwersmeergebied en delen van het Groningse en Friese achterland tegen overstromingen. Zeedijken worden elke twaalf jaar op hun waterveiligheid beoordeeld. De hoogte van de dijk en de bekleding aan de waterzijde voldoen niet meer aan de normen hiervoor. Na afronding van de dijkversterking voldoet dit deel van de dijk de komende vijftig jaar weer aan de veiligheidseisen om te beschermen tegen een hogere zeespiegel en extreem weer als gevolg van klimaatverandering. In 2050 moeten alle Nederlandse waterkeringen voldoen aan de nieuwe veiligheidsnormen. Daarom wordt de komende dertig jaar ongeveer 1.500 kilometer dijk versterkt en 400 sluizen en gemalen verbeterd. Dat doen we in het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), onderdeel van het nationaal Deltaprogramma.
Natuurontwikkeling Grote Wateren
Met de natuurmaatregelen levert de dijkversterking een bijdrage aan het behalen van wettelijke doelen voor Natura 2000 en de Kaderrichtlijn Water. De ministeries van Infrastructuur & Waterstaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zijn hiervoor een apart investeringsprogramma gestart, de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). Rijkswaterstaat (RWS), de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en Staatsbosbeheer werken namens de PAGW samen met de genoemde projectpartijen en gelijktijdig met de dijkversterking aan maatregelen die de waddennatuur klimaatbestendiger en robuuster maakt. Met als belangrijkste doel herstel van het ecosysteem van de Waddenzee.